Bạn nghĩ hỏi ChatGPT không tốn gì? Thực tế, mỗi câu hỏi có thể “đốt” hàng triệu lít nước mỗi ngày. Cùng CentriX khám phá chi tiết về việc ChatGPT tiêu thụ bao nhiêu nướcC và giải pháp giảm thiểu tác động môi trường từ AI hiện đại.
1. ChatGPT tiêu thụ bao nhiêu nước? Vấn đề ít ai ngờ tới từ AI hiện đại
Sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo, đặc biệt là các chatbot như ChatGPT, đang thay đổi cách chúng ta học tập, làm việc và tương tác. Tuy nhiên, đằng sau sự tiện lợi này là một chi phí tài nguyên khổng lồ – đặc biệt là nước sạch. Ít ai ngờ rằng, một câu hỏi gửi đến ChatGPT có thể tiêu tốn vài trăm ml nước, và tổng lượng nước sử dụng hàng ngày lên tới hàng chục triệu lít.
1.1. Vì sao câu hỏi này quan trọng?
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và khủng hoảng nguồn nước toàn cầu, mỗi giọt nước đều trở nên quý giá. Vậy nếu chỉ một chatbot AI có thể “uống” hàng trăm triệu lít nước mỗi ngày thì điều đó có ý nghĩa gì cho hành tinh của chúng ta?
1.2. Những con số đang gây tranh cãi
Các báo cáo gần đây đưa ra nhiều ước tính khác nhau. Một số nói rằng mỗi truy vấn ChatGPT sử dụng khoảng 500ml nước. Nhưng một số chuyên gia phản bác, cho rằng con số thực tế chỉ khoảng 5ml. Vậy đâu là sự thật?
2. Nước dùng để làm gì trong quá trình xử lý ChatGPT?
2.1. Làm mát thiết bị server
Các trung tâm dữ liệu – nơi lưu trữ và vận hành các mô hình AI như GPT-4 – sử dụng hàng ngàn GPU hoạt động liên tục với công suất lớn. Điều này tạo ra một lượng nhiệt khổng lồ. Để ngăn thiết bị quá nhiệt và hỏng hóc, các trung tâm này phải sử dụng nước để làm mát, đặc biệt là thông qua hệ thống tháp giải nhiệt bay hơi.
Một rack máy chủ AI có thể tạo ra tới 120kW nhiệt, tương đương 120 máy sưởi điện cỡ lớn hoạt động cùng lúc.
2.2. Chu trình nước – khép kín hay tiêu hao?
Nhiều người cho rằng nước được tái sử dụng trong trung tâm dữ liệu. Tuy nhiên, phần lớn nước trong quá trình làm mát bị bốc hơi hoàn toàn, không thể thu hồi. Các tháp giải nhiệt hoạt động giống như cơ chế đổ mồ hôi – nước bốc hơi để cuốn theo nhiệt ra ngoài, và điều đó đồng nghĩa với mất mát tài nguyên.
2.3. Vì sao cần nước sạch cấp uống?
Không phải loại nước nào cũng có thể dùng để làm mát. Nước nhiễm khoáng chất hoặc vi sinh vật có thể gây ăn mòn thiết bị, giảm tuổi thọ hệ thống. Do đó, phần lớn trung tâm dữ liệu yêu cầu nước sạch tương đương chất lượng nước sinh hoạt.
xem thêm: 10+ cách marketer sử dụng chatgpt
3. ChatGPT dùng bao nhiêu nước mỗi ngày?
3.1. Thống kê từ Đại học California và The Washington Post
Theo nghiên cứu của Đại học California, Riverside và báo The Washington Post:
- Một truy vấn ChatGPT tạo ra một email 100 từ tiêu tốn khoảng 519ml nước.
- Mỗi ngày, ChatGPT xử lý 285.7 triệu phản hồi, tương đương:
- 148.28 triệu lít nước/ngày.
- Tức hơn 39 triệu gallon, đủ để đổ đầy 60 hồ bơi Olympic mỗi ngày.
- 148.28 triệu lít nước/ngày.
Nguồn: Making AI Less Thirsty – UC Riverside, The Washington Post
3.2. Ước tính tổng thể theo năm
Nếu duy trì tốc độ này, mỗi năm ChatGPT có thể tiêu thụ:
- Hơn 54 tỷ lít nước, tương đương lượng nước sử dụng bởi 500.000 người dân trong 1 năm.
3.3. So sánh với các hoạt động khác
Để dễ hình dung:
- Một chiếc hamburger cần từ 2.000–3.000 lít nước để sản xuất.
- Một truy vấn AI chỉ mất 5ml–500ml, nhưng nhân lên hàng triệu lần mỗi ngày, tác động là cực kỳ lớn.
4. Tại sao có sự khác biệt lớn trong các báo cáo?
4.1. Sai số do phương pháp tính
Con số 500ml truy vấn đến từ nghiên cứu năm 2023 dựa trên GPT-3, vốn chậm và tốn điện hơn. Tuy nhiên, mô hình hiện tại GPT-4o nhanh hơn và tiết kiệm hơn nhiều.
4.2. Độ dài cuộc trò chuyện ảnh hưởng thế nào?
Một “truy vấn” được hiểu là một trang nội dung (~500 từ), nhưng thực tế người dùng thường chỉ gửi câu hỏi ngắn. Vì vậy, tính theo thực tế sử dụng, lượng nước tiêu tốn có thể thấp hơn 10–50 lần so với các báo cáo ban đầu.
4.3. Hiệu suất xử lý của các mô hình mới hơn
Mô hình mới như GPT-4o có tốc độ xử lý gấp 10 lần GPT-3, do đó:
- Ít thời gian hoạt động GPU hơn → ít nhiệt hơn → ít nước làm mát hơn.
- Dự đoán lượng nước tiêu hao thực tế chỉ khoảng 5–10ml mỗi câu hỏi, theo phân tích từ một số chuyên gia AI độc lập.
Xem thêm: Tài khoản ChatGPT Plus dùng chung
5. Giải pháp nào để giảm tiêu thụ nước của AI?
5.1. Làm mát bằng không khí thay vì nước
Google đã thay đổi thiết kế trung tâm dữ liệu tại Hertfordshire, Anh từ dùng nước sang hệ thống làm mát bằng không khí. Tại Chile, sau khi bị cộng đồng phản đối, Google cũng phải từ bỏ dự án $200 triệu USD sử dụng nước để chuyển sang hệ thống khô.
Công ty Iceotope tại Anh cung cấp hệ thống làm mát bằng chất lỏng không sử dụng nước, giúp tiết kiệm 100% lượng nước so với tháp bay hơi truyền thống.
5.2. AI giúp giảm chi phí môi trường cho AI
Một nghịch lý thú vị: chính AI đang giúp giảm tác động của AI. Ví dụ:
- DeepMind của Google phát triển thuật toán AI điều chỉnh dòng lưu lượng và thời điểm làm mát, giúp giảm 40% năng lượng làm mát.
- Digital Realty sử dụng AI tại 5 trung tâm dữ liệu để tối ưu điểm tiêu tốn nước, tiết kiệm hàng trăm ngàn gallon nước mỗi năm.
5.3. Tối ưu hóa thuật toán và phân phối tải xử lý
Một giải pháp bền vững là:
- Chuyển các tác vụ AI sang nơi có nguồn nước dồi dào như Bắc Âu.
- Tối ưu mã nguồn, nén dữ liệu đầu vào để giảm thời gian tính toán.
6. Trách nhiệm của người dùng và doanh nghiệp
6.1. Người dùng có thể làm gì?
Người dùng AI có thể thực hiện một số hành động nhỏ nhưng có ý nghĩa lớn:
- Không spam câu hỏi không cần thiết.
- Sử dụng chatbot vào những lúc thật sự cần thiết, tránh “chat cho vui”.
- Nâng cao nhận thức cộng đồng về chi phí tài nguyên đằng sau mỗi truy vấn.
6.2. Các cam kết của Big Tech đến năm 2030
Google, Microsoft và Meta cam kết trở thành “Water Positive” vào năm 2030, nghĩa là trả lại cho thiên nhiên nhiều nước hơn lượng tiêu thụ. Một số hành động cụ thể:
- Tái tạo dòng chảy sông, đập.
- Thu gom nước mưa, phục hồi tầng chứa nước ngầm.
- Dùng nước không uống được (gray water) cho các hệ thống phụ trợ.
Tuy nhiên, vấn đề là họ không hoàn trả nước đúng nơi đã lấy, mà thường ở các khu vực khác dễ dàng hơn – gây mất cân bằng sinh thái địa phương.
6.3. Xung đột môi trường và xã hội tại các nước đang phát triển
Tại Chile, Google bị buộc phải thay đổi toàn bộ thiết kế trung tâm dữ liệu sau làn sóng phản đối từ cộng đồng địa phương đang trải qua hạn hán kéo dài đến năm 2040. Những câu hỏi lớn được đặt ra:
- AI phục vụ ai?
- Có đáng để đánh đổi tài nguyên nước để phát triển công nghệ cho một số quốc gia giàu có?
7. Kết luận: ChatGPT – tiện lợi cho bạn, thách thức cho Trái Đất?
7.1. Tóm tắt các con số chính
- 1 truy vấn = 5–500ml nước, tùy độ dài và công nghệ.
- 285 triệu truy vấn/ngày = 148 triệu lít nước.
- >54 tỷ lít/năm, tương đương dùng nước của nửa triệu người.
- Nước dùng là nước sạch cấp uống, bốc hơi hoàn toàn.
7.2. Hướng đi cho tương lai bền vững với AI
Để đảm bảo tương lai bền vững:
- Doanh nghiệp cần minh bạch về chỉ số tiêu thụ nước.
- Phát triển công nghệ làm mát khô, tái chế nước.
- Đặt AI tại vùng có nguồn tài nguyên dồi dào hơn là khu vực chịu căng thẳng nước.
Dù ChatGPT là một công cụ tuyệt vời, chúng ta cần đối xử với nó như một dịch vụ dùng tài nguyên thật sự, không phải là một “chiếc máy vô hình” không có chi phí.
xem thêm: mỗi lượt truy vấn chatgpt tiêu tốn bao nhiêu năng lượng?
